Poé Basa Indung

Ayun-ayun ambing, diayun-ayun ku samping

Basa indung moal leungit, kitu ceuk sababaraha kamandang. Sok komo basa indung dipaké basa tulis, umurna bakal rada lila. Tapi, sabaraha lilana, éta gumantung ka masarakat salaku panyaturna.

Basa indung téh basa nu munggaran diajarkeun ku indung ka budak, basa nu geus turun-tumurun, tatalépa nalika si indung keur jadi budak. Bakal kitu terus saupama basa indungna aya kénéh.

Saupama basa indung nu jadi cicirén geus taya di kieuna, sabenerna masih aya basa nasional. Ngan, wayahna urang (Sunda) kudu ganti ngaran. Da nu disebut urang Sunda téh kapanan aya basa Sundana. Kitu ogé budayana. Mun geus kitu, kakara ngulisik meureun urang téh?

Pasualan basa lain saukur pasualan ngawangkong atawa nyatet rupaning paélmuan. Leuwih ti éta, basa téh jadi kakayaan nu teu kaitung ajénna. Ti mimiti arbitrer nepi ka janggélék jadi wangkongan, ngalaman rupa-rupa prosés nu kawilang pabeulit, kapangaruhan ku basa séjén, jeung réa-réa deui. Tah, sanggeus ngalaman prosés anu pabeulit téa basa téh jadi hal anu leuwih mahal tinimbang hasil kabudayaan séjénna.

Kari-kari basa téh leungit, pohara lebarna. Sanajan loba alesan ku naon basa téh tumpur, ku leungitna éta manglebarkeun téh. Geus padanyaho loba basa nu leungit, anggursi piara basa sorangan (kuduna). Tapi da teu kabéh pangeusi (tatar Sunda) mikanyaah basana sorangan. Geuning dina sababaraha panalungtikan, di dayeuh (Sunda kénéh) mah si indung téh ngajarkeun basa nasional heula. Cenah, gampang basa Sunda mah. Puguh ogé basa Sunda téh kawilang hésé diajarna, sahenteuna ceuk barudak sakola di lembur. Enya ogé dipaké dina wangkongan, tapi da basa Sunda téh lain saukur wangkongan. Lega kénéh.

Jeung mémang loba kénéh talungtikeun téh, da baheulana diteundeun di handeuleum sieum. Nu geus puguh némbrak ogé can katoél-toél acan. Di Perpustakaan Nasional upamana, réa kénéh naskah-naskah Sunda nu can kabuka. Sok komo pan basa mah ngindung ka waktu téa, jadi can kungsi nu baheula kabuka, nu ayeuna kaburu numpuk. Bukaeun nu ngaliwat? Saha?

Poé ieu miéling basa indung, basa nu luhung ajénna, basa nu ulah kasilih ku junti. kiwari wancina paheuyeuk-heuyeuk leungeun, silihpiara. Urang Sunda miara Sunda-na, Sunda jadi tempat nu éndah tur matak betah. Cag.